در شرایط مدرن امروزی، و زندگی آپارتمان نشینی همه ما را در معرض صداهای مزاحم زیادی قرار داریم که میتواند بر روی آرامش، سلامت و حتی تمرکز و کاراییمان تاثیر منفی بگذارد.
صداهای مختلف مانند صدای بوق خودرو، مکالمات افراد بیرون از ساختمان و صدای هرج و مرج و ترافیک از طریق در، پنجره و دیوار وارد ساختمان شده و آرامش ساکنین را بر هم میزنند. این صداها همواره وجود داشته و نمیتوان از ایجاد آنها جلوگیری کرد، اما راهکارهای بسیاری برای دوری از آنها وجود دارد.
عایق بندی صوتی، از راهکارهای اصلی ارائه شده در این زمینه است که امروزه در سطح گستردهای به کار میروند. عایق کاری صوتی به اقدامات و اضافه کردن المانهایی به منظور جلوگیری از ورود و یا انتقال صوت به داخل فضای مورد نظر گفته میشود.
در ابتدا برای عایق بندی صوتی ساختمانها از مصالح مشخص و محدودی برای عایق بندی سطوح کف، دیوار و سقف فضاهای ساختمانها استفاده میشد و این عملیات باید در حین ساخت صورت میگرفت. اما امروزه عایق صوتی به فرمهای بسیار متنوعی در فضای داخلی مورد استفاده قرار میگیرد که علاوه بر الزامات ساختمانی و مصالح مانند، تحت عنوان المانهایی روکار در کف، سقف، دیوارهها و یا به عنوان المانهایی دوکاره و دکوراتیو نیز استفاده میشوند.
عایق صوتی از جمله نیازهای ضروری در دنیای پر هرج و مرج امروزی است و در واقع آن را می توان به عنوان سدی مقاوم در برابر انعکاس و انتقال صوت دانست. امروزه بسیاری از ساختمان ها اعم از تجاری و مسکونی با این عایق ها مجهز شده اند و استانداردهای لازم برای جلوگیری از سر و صدا در ساخت آن ها رعایت شده است.
در هنگام خرید عایقها و فومهای صوتی باید به نوع کاربرد، محل کاربرد، روکار و توکار بودن آن، زیرسازیهای اولیه و الزامی، ضخامت، انعطاف پذیری و در نهایت نمای آن در نمونههای روکار توجه داشته باشید. علاوه بر این، برخی از این عایقهای صوتی چند منظوره بوده و یا اینکه در نمونههای روکار، نقش دکوراتیو نیز دارند با توجه به پارامترهای ذکر شده برای انتخاب و خرید عایقهای صوتی، مشورت با افراد متخصص و حرفهای در این زمینه میتواند انتخابی اصولیتر را برای شما رقم بزند.
انواع نویز (سر و صدای اضافی)
وقتی از عایق صدا صحبت میکنیم، شناختن نوع نویز مهم است چرا که با بررسی صدا میتوانید بهترین استراتژی را برای عایقبندی ترتیب بدهید. به طور کلی، دو نوع اصلی صدا به شرح زیر وجود دارند:
سر و صدای موجود در هوا
انرژی ارتعاشی ناشی از صدا توسط فرد (صحبت کردن افراد، تلویزیون و موسیقی) یا شی (صدای حرکت خودروهای سنگین) ایجاد میشود. سپس این ارتعاشات قبل از برخورد با یک جسم دیگر مانند دیوار، سقف، پنجره و غیره توسط هوا جمع میشوند. سپس صدا در فضای مجاور شنیده میشود.
سر و صدای ساختاری
نویز ناشی از ضربه هنگام برخورد یک شی با جسم رخ میدهد. وقتی جسمی روی زمین میافتد، انرژی ارتعاشی ایجاد میکند که از طریق ساختار سقف به فضاهای مجاور منتقل میشود. آن چیزی که باید در مورد این صدا بررسی شود، ساختار ترکیببندی و مصالحی است که برای سقف و دیوارهای ساختمان استفاده شده است.
یک عایق صوتی خوب چه ویژگی باید داشته باشد؟
یک عایق خوب باید از چگالی مناسب بهرهمند باشد تا بتواند حالت آکوستیک خود را حفظ نماید. از این رو قبل از خرید عایق صوتی باید از استاندارد بودن چگالی و ضخامت آن مطمئن شوید. شرکتهای بسیاری در زمینه تولید انواع عایق رطوبتی، صوتی و حرارتی مشغول به فعالیت هستند و محصولات خود را با تنوع بالا در اختیار مصرف کنندگان قرار میدهند.
شما با توجه به مکان مورد نظر و میزان سر و صدا میتوانید نسبت به خرید عایق صوتی ایده آل اقدام نمائید. برای مثال برای جلوگیری از انتقال سر و صدای تلویزیون، تلفن و مکالمات روزمره میتوانید از عایق صوتی دیوار مشترک استفاده کنید. این عایق به صورت رولی یا تخته ای مورد استفاده قرار میگیرد و آرامش را برای ساکنین آپارتمانهایی که اتاقهای آنها دیوار به دیوار است فراهم میکنند.
روشهای عایقبندی صدا
قبل از پرداختن به انواع عایق صوتی روشهای عایقبندی سر و صدا را بشناسیم:
۱. تراکم
سادهترین راه برای عایق صوتی یک فضا یا ساختار افزودن جرم یا تراکم به آن است. هرچه چگالی بیشتر باشد، نفوذ امواج صوتی در آن دشوارتر است. با به کارگیری تراکمهای مختلف با متریالهای گوناگون میتوانید صداها را در یک دامنه فرکانس متغیر کاهش دهید. به یاد داشته باشید که هر چقدر هم تراکم زیاد باشد؛ اگر از عایق صوتی تخصصی و کاربردی مخصوص آن فضا توسط کارشناس انتخاب نگردد باز هم امکان شنیدن صدا حتی به میزان کم نیز وجود دارد.
۲. جذب
حفرههای هوا صدا را طنین انداز میکنند. شما میتوانید به این مفهوم مانند شنیدن صدای اقیانوس در داخل صدف حلزونی یا دمیدن هوا داخل باری باریک فکر کنید. امواج صوتی در نتیجه تشدید هوای محبوس شده در جسم تولید میشوند. این همان مفهوم تشدید هوا در دیوار است. با لرزش دیوار، هوای محبوس شده در دیوار نیز مرتعش میشود. از بین انواع عایق صوتی میتوان عایق های صوتی مدرن نانو الیاف ursa آلمان و isover فرانسه را در نظر گرفت.
۳. میرایی
میرایی اساساً کاهش صدا در یک اتاق از طریق بازتاب و انتشار است. در اصطلاح، میرایی بدان معناست که هنگامی که صوت درون یک ماده حرکت میکند، شدت آن با طی مسافت تقلیل مییابد. برای میرایی میتوان از لایههای گچی یا تخته گچی (Drywall) استفاده کرد.
۴. جداشدگی
مهم است که به یاد داشته باشید که امواج صوتی چیزی بیش از انرژی ارتعاشی نیستند. این بدان معناست که صدا تا زمانی که مسیر مستقیمی برای ادامه آن وجود داشته باشد، هدایت میشود. در حقیقت، اگر جلوی حرکت مستقیم صدا گرفته شود، جداشدگی اتفاق میافتد و صدا قطع میشود. جدا کردن شامل استفاده ازعایقهای صداگیر جدید و پیشرفته میباشد و عایقهای خیلی قدیمی مثل پشم سنگ مشکلی از شما حل نمیکنند ضمن اینکه ضخامت بالا و معایب و مضرات فراوان از مشکلات این نوع عایقهاست.
انواع عایق صوتی
- انواع عایق صوتی بر اساس عملکرد
عایق صوتی از لحاظ نوع کاربرد و عملکرد در فضای داخلی به دو دسته تقسیم میشود،
- عایق کاری به منظور حذف نویز و صدا های مزاحم محیط بیرونی : که مانند مانعی در برابر سر و صدا و نویزهای محیطی عمل میکند و تا حد زیادی مانع ورود و یا خروج آن میشود.
- عایق کاری به منظور جذب نویز های موجود در محیط : که با نام عایق صوتی آکوستیک نیز شناخته میشود، به منظور جذب امواج صوتی موجود در فضای داخلی و جلوگیری از انعکاس آن صورت میگیرد.
انواع عایق صدا بر اساس محل مورد استفاده
عایق صوتی کف
عایق صوتی کف دارای انواع مختلف و متریالهای گوناگون میباشد که به صورت لایهای یا ریزشی مورد استفاده قرار میگیرد و باعث عدم انتقال صدا میشود. از عایق کاری صوتی برای کف آپارتمانها، سطوح بیرونی یا سطوح داخلی ساختمانهایی که صدا را به میزان زیادی تولید میکنند یا انعکاس میدهند، استفاده میشود.
عایق صوتی کف روکار
با استفاده از عایق صوتی در کف ساختمان می توان به محیطی آرامش بخش دست یافت. عایقهای کف دو نوع دارند که دارای طراحی یا اجرای متفاوت میباشند، روکار یا توکار.
روش توکار برای فضاهایی مناسب است که در حال ساخت میباشند، زیرا برای کفهای ساخته شده، تخریب و شکافتن کفپوش زمان و هزینههای اضافه و زیادی را در بر میگیرد.
عایقهای کف روکار معمولا از مقاومت بالایی برخوردار میباشند و شامل پشم شیشه، پشم سنگ، پلی یورتان، پلی استایرن، تایلهای استفاده شده از فیبرهای معدنی و بتن لیکا میباشند.
عایق صوتی سقف
برای این که سقف شما به خوبی عایق شود باید از مواد اولیهای استفاده کنید که چگالی بالایی داشته باشد و وزن سقف را افزایش دهد. یک عایق صوتی مناسب سقف، عایقی است که انرژی صوتی و ارتعاشات را در سقف خانه بهبود میبخشد و از انتقال صدا از این طریق جلوگیری نماید.
در عایق کاری سقف دقت به یکسری نکات ضروری است. ابتدا باید مشخص کنید که جنس سقف خانه شما بتنی است یا چوبی و یا آجری؟ صداهای آزاردهنده از کدام جهت خانه بیشتر میآیند؟ صداها از چه نوعی هستند؟ صدای تلویزیون، صحبت کردن یا صداهای ضربهای؟ میزان بلندی صدا چقدر است؟ از عایق صوتی روکار سقف استفاده شود یا توکار؟
پس از پاسخ گویی به این سوالات، میتوانید انواع محصولات عایق صدا را بررسی نمایید و هرکدام که مطابق با شرایط شما هستند را به منظور ایزوله سازی سقف مورد استفاده قرار دهید.
عایق صوتی دیوار
استفاده از عایق صوتی به منظور ایزوله کردن دیوارهای ساختمانها نه تنها سبب ایجاد محیطی آرام در برابر خیابانهای شلوغ و همسایههای پر سر و صدا میگردد، بلکه سیستمی بسیار حرفهای برای عایق کردن استودیوها و اتاقهای ضبط صدا نیز محسوب میشود.
این صداگیرهای دیوار هم در برابر صداهای موجود در فضا و هم در برابر صداهای ناشی از ضربات مکانیکی مانند اسباب کشیها مقاوم هستند. یکی از مواد اولیهای که در این نوع سیستم مورد استفاده قرار میگیرد، پشم سنگ میباشد که در حال حاضر از بهترین عایقهای صداگیر محسوب میشود.
عایق صوتی دیوار مشترک روکار
در این مورد عایقهای جذب کننده صدا به صورت روکار به دیوار نصب میشوند. از بهترین عایقهای صوتی دیوار مشترک روکار میتوان عایقهای تختهای را نام برد. مهم ترین ویژگی عایق روکار دیوار مشترک این است که اگر در خانه خود فضای کافی برای ساخت یک اتاق ندارید، با استفاده از عایق صداگیر دیوار مشترک میتوانید به راحتی یک دیوار بسازید و اتاقی ضد صدا را بوجود آورید.
این عایق تنها ۳۰ میلی متر ضخامت دارد و به صورت روکار قابل نصب میباشد. بهترین عایق ضد صدا عایقی است که سنگین بوده و جرم بالایی داشته باشد. برخلاف سایر عایقها، عایق دیوار مشترک ۴ لایه دارد و میتواند طیف گستردهای از فرکانسها را مهار کند.
لایههای این عایق در کنار یکدیگر لمینت شدهاند. تختههای عایق دیوار مشترک در حدود ۳۴ کیلوگرم به وزن دیوار اصلی شما میافزایند و از عبور انرژی و ارتعاشهای ناشی از صداهای مزاحم جلوگیری میکنند. پشم سنگ همچنین از بهترین عایق صوتی دیوار مشترک محسوب میشود.
انواع عایق صوتی بر اساس موقعیت و زمان بکارگیری
عایقهای صوتی توکار
این نوع عایقها به عنوان مصالح ساختمانی سازه و در حین ساخت و ساز به بدنه و یا بخشهای مختلف اضافه میشوند. از معروف ترین و کاربردی ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
فوم اکس پی اس
فوم اکس پی اس علاوه بر عایق صوتی، عایقی حرارتی و رطوبتی نیز به شمار میرود. استحکام این محصول و طول عمر آن بسیار بالا است و در عین حال وزن بسیار کمی دارد. ویژگیهای بیان شده این نوع عایق را به یکی از کاربردی ترین و رایج ترین نمونه مصالح عایقی تبدیل کرده است.
ورقههای یونولیتی
از دیگر مواردی که در حین ساخت به ساختمان اضافه میشود، ورقههای یونولیتی است، این محصول در مرحله سفت کاری به سازه اضافه میشود و جزء عایقهای صوتی مناسب برای جذب صدا به شمار میرود. وزن این محصول نیز بسیار کم است و بار اضافی بر ساختمان اضافه نمیکند.
پشم سنگ
پشم سنگ یک عایق صوتی، حرارتی و ضد حریق میباشد که از نوعی سنگ آذرین به نام بازالت که بازمانده فعالیتهای آتشفشانی است، تولید میشود. پشم سنگ متریالی نارسانا است و هدایت الکتریکی آن صفر میباشد. این عایق ضد آلرژی است و هیچ گونه ضرری برای انسان ندارد. همچنین وزن این عایق سبک است و بار اضافی بر ساختمان وارد نمیکند.
در تولید پشم سنگ مواد شیمیایی به کار نمیرود، دوام و طول عمر این عایق بالا بوده و مواد شیمیایی تاثیری بر آن نمیگذارد. این المان به دلیل ویژگیهای ذکر شده، از بهترین عایقهای اکوستیک و صوتی محسوب میشود.
فوم اسپری شونده پلی یورتان
این نوع عایق بندی از طریق اسپری کردن محلول واکنش پذیر فوم پلی یورتان در نواحی مورد نظر اجرا میشود. پس از اسپری محلول با هوا واکنش داده و حجم گرفته و جامد میشود. این نوع عایق بندی درزها را به خوبی میپوشاند اما نیازمند ابزار خاص، اجرای حرفهای و تمیز کاری ثانویه است.
فوم بازیافتی ریباند
یکی از محصول بازیافتی در زمینه عایقهای صوتی، فوم ریباند است. این عایق از کامپوزیت فوم پلی یورتان و چسب ساخته شده است و جزء نمونههای دوستدار محیط زیست است. این محصول به صورت رولی ارائه شده و میتوان در حین اجرا آن را در اندازههای مورد نظر، برش داد.
عایق پشم شیشه
از پشم شیشه برای عایق سازی دیوارهای داخلی استفاده میشود و از نمونههایی است که هم عایق صوتی و هم عایق حرارتی است. طول عمر بالا و مقاومت بالای این محصول در برابر موارد فرسایشی و مخرب مانند قارچ، باکتری و موارد دیگر، آن را به گزینهای بی ضرر و بسیار سازگار و کارآمد تبدیل میکند. این محصول در دو نوع رولی و تختهای تقسیم می شود.
فومهای عایق لوله
این فومهای آکوستیک برای جلوگیری از انتقال صدای لوله کشیهای ساختمانی مورد استفاده قرار میگیرند و بر روی لوله کشیهای ساختمانی نصب میشود.
– عایقهای صوتی روکار
این عایقها را میتوان با اعمال زیرسازیهای اولیه و یا حتی بدون نیاز به زیرسازی، در سطوح مختلف محیط داخلی مورد نظر اعمال کرد. این نوع عایقها دارای صنعت رو به رشدی میباشند و روز به روز به نوآوری و تنوع این دسته از عایقها اضافه میشود.
فوم شانه تخم مرغی
این محصول از جنس اسفنج است و جذب بسیار بالایی دارد و انعکاس صدا را به میزان قابل توجهی کاهش میدهد فرم دندانه دار و شبیه شانه تخم مرغ این عایق صوتی، عملکرد آن را بسیار بالا میبرد. این عایق صوتی را در مکانهای ضبط صدا و یا استدیوها برای پوشش دیوارهها و سقف مورد استفاده قرار میدهند. نوع نصب این عایق اهمیت زیادی دارد چرا که جهت گیری هرمهای روی عایق میتواند بر روی میزان کاهش بازتاب صدا تاثیر زیادی بگذارد. این محصول معمولا در دو نوع ساده و پشت چسب دار ارائه میشود.
فوم عایق صدای صاف
از این نوع عایق میتوان برای فضاهای داخلی مسکونی استفاده کرد و با برش به اندازه مناسب، بدون نیاز به زیرسازی خاصی، بر روی سطح دیوار و یا سقف اجرا کرد. این نمونه عایق صوتی به علت میزان جذب صدای کم به نسبت نمونههای شکل دار، برای فضاهایی با نیاز کاهش نویز بالا، به صورت زمینه و بستری برای عایقهای دندانه دار مانند عایقهای شانه تخم مرغی ساده، به کار میرود. فومهای صاف در دیوار و سقف کار گذاشته میشود و میتوان آنها را جدا و در فضای دیگری مجددا نصب و اجرا کرد. این نوع عایق در دو نوع چسب دار یک رو و دو رو ارائه میشود.
فوم منشوری (یا هرمی)
این عایق صوتی مانند نمونه شانه تخم مرغی، سطح غیر صاف و فرم دار دارد. فومهای منشوری و یا گوه ای، دارای واحدهایی مشابه هرم است و نما و تنوع رنگ آن باعث شده نمونهای مناسب برای استفاده روکار در فضاهای داخلی باشد. جهت گیری این نوع عایق صوتی در حین اجرا و نصب نیز تاثیر زیادی بر روی کارایی آن دارد.
پنلهای آکوستیک دکوراتیو
این پنلها که امروزه در طرحها، رنگها و بافتهای بسیار متنوعی ارائه میشوند و علاوه بر کاربرد اصلی، دارای نمایی زیبا و منحصر به فردی میباشند که میتوانند خلاقیت شما را نیز به چالش بکشند. نصب و تغییر موقعیت این نوع پنلها بسیار آسان میباشد و از این رو، تنوع بسیار زیادی در زمینه چیدمان آنها قابل اعمال است. پنلهای صوتی میتوانند تا حدود ۸۵% انعکاس نویزهای داخلی را کاهش دهند که این امر، کارآمدی آنها را به عنوان عنصری دکواتیو، بسیار بالا میبرد. تنوع بالای این محصول و نصب آسان آن، امکان اجرای آن را در اکثر فضاهای داخلی مسکونی و غیر مسکونی فراهم میکند.
عایقهای دکوراتیو
این محصولات نوین، به فرم المانی دکوراتیو در سقف، دیوار و به صورت مستقل، به کار میروند. از نمونههای آنها میتوان به عایقهای آویزی از سقف اشاره کرد که برای فضاهای اداری طراحی شدهاند. عایقهای دکوراتیو از محصولاتی میباشند که سابقه کمی نسبت به نمونههای دیگر دارند ولی در عین حال محبوبیت خوبی پیدا کردهاند.
گزینههای دیگر با قابلیت عایق صدا بودن
محصولات دیگری مانند پنجرههای دوجداره ، موکتهای عایق، دیوارپوشها، برخی مدلهای سقف کاذب و همچنین درزبندی دربها و دیوارهها نیز از راهکارهای جانبی برای عایق بندی صوتی فضاهای داخلی محسوب میشود که میتوانند میزان ایزوله بودن فضای داخلی را از نظر صداهای مزاحم، بالا ببرند. همچنین در حین اجرای مواردی مانند کفپوش (مثل کفپوش اپوکسی، لمینتها، پارکتها و…)، میتوان به عنوان زیرسازی مازاد، از فومهای عایق صوتی در استفاده کرد و از این طریق، کف اتاق و فضا را عایق کرد.
و در پایان .. و ساخت عایق صداگیر در منزل
به منظور ساخت یک عایق صوتی به صورت شخصی میتوانید به چند روش عمل کنید و با استفاده از وسایل ساده، سدی در برابر صداهای مزاحم ایجاد نمایید.
اگر چه راهکارهایی که در پایین ارائه شده نمیتواند به طور کامل و اصولی عایق صدا باشد، اما تا حدودی در کاهش صوت موثر است.
- میتوانید با کمی تغییر در چیدمان دکوراسیون داخلی خانه خود، مانع از اکو صدا شوید. مثلا میتوانید از قالی در قسمتهایی از کف که صدا از طبقه پایین میآید استفاده نمایید. قالی در کم کردن این صداها میتواند کمی موثر باشد.
- دربها و پنجرهها بیش ترین نشت صدا را دارند. میتوانید با آویزان کردن یا چسباندن پتو یا پردههای ضخیم تا حدودی این صداها را کاهش دهید.
- استفاده از شانه تخم مرغ نیز میتواند ایدهای موثر در کاهش صدا باشد. شانه تخم مرغ به دلیل بافت و نوع حجمی که دارد، میتواند صدا را به خود جذب نماید.
- همچنین میتوانید از پنلهای چوبی که در میان آنها پشم سنگ بکار رفته است نیز استفاده نمایید.